Ręka Fatimy

Ręka Fatimy
Ręka Fatimy - podwórko mediny Tunisu

czwartek, 26 sierpnia 2010

Tunezyjskie ulice przed ramadanem

Na krótko przed Ramadanem tunezyjskie ulice niespodziewanie ożywają, a atmosfera do złudzenia przypomina zakupową gorączkę poprzedzającą Boże Narodzenie. W telewizji, prasie, na bilboardach ustawionych wzdłuż głównych arterii komunikacyjnych, zaczynają pojawiać się świąteczne reklamy. Prym wiedzie oczywiście coca - cola, w ślad za nią podąża uwielbiana przeze mnie Boga Cidre (napój gazowany), jadida (rodzaj lokalnej margaryny), a następnie jogurty, słodycze i inne produkty, bez których, wg międzynarodowych koncernów, nie mogą odbyć się żadne ważne uroczystości. Sklepy, głównie supermarkety typu Carrefour czy Monoprix zapełniają się tłumami zakupowiczów. W koszach lądują najczęściej daktyle, ryż, makaron, cukier, cieciorka, koncentrat pomidorowy. Ci, którzy nie posiadają kuskusu domowej roboty, nabywają go w ilościach hurtowych, to samo dotyczy również oliwy.

Na coniedzielnym suku w Sousse, zatłoczonym bez względu na porę roku, teraz jest tak ciasno, że niemal nie można przejść. Nie należy się dziwić, w końcu to ostatnia niedziela przed Ramadanem. Za tydzień będzie już zupełnie inaczej: nie zjawi się przynajmniej połowa sprzedawców, druga - rozdrażniona postem i nadchodzącą falą upałów, a przez to mniej skłonna do negocjacji, zwinie swoje stoiska tak szybko, jak tylko się da. Ogromne targowisko zdominowały kobiety. Dla wielu gospodyń domowych teraz jest czas na zakup nowych garnków, kieliszków (służących do podawania napojów gazowanych, w czym znakomicie sprawdzają się te od szampana), a także uzupełnienia braków w garderobie. W tym miejscu zarówno Tunezyjki jak i nieliczna garstka turystów (rzadko zapuszczających się w te rejony miasta) mogą znaleźć dosłownie wszystko: świeże przyprawy, których intensywny zapach wpada w nozdrza tuż po opuszczeniu taksówki, wiejskie jaja, oliwę, całą gamę owoców i warzyw, ubrania, buty, torebki, pościel, dywany, obrusy, poduszki, kosmetyki, płyty cd, naczynia, garnki, ceramikę, fajki wodne (co ciekawe, nie taniznę ze sklepów z pamiątkami, ale egzemplarze chodzące po kilkaset złotych w sklepach europejskich), a także lokalne medykamenty, kadzidło etc. Nie brak również książek, wśród których dominują dwa rodzaje: kucharkie i o tematyce religijnej. Na spragnionych czekają gazowane napoje ze specjalnej "lodówki" w postaci blaszanej misy wypełnionej lodem i rozwożona wózkami woda źródlana, sok palmowy albo gorzka helba serwowana bezpośrednio z glinianego naczynia. Ludzie obładowani ciężkimi pakami, zmęczeni lejącym się z nieba żarem, niekiedy mają problem z zapakowaniem swoich zdobyczy do taksówek. Siatki, torby, wyładowane po brzegi kosze, z braku miejsca w bagażniku, lądują na tylnych siedzeniach. Podobne obrazki zobaczyć można w pobliskim Hammam Sousse, z tym, że tu dni targowe przypadają na czwartek i piątek, więcej jest też towarów przemysłowych niż żywności, po którą chodzi się na oddzielny warzywny targ lub kupuje u sąsiada w pobliskim sklepie.

Swoistą ciekawostką jest to, że nie wszystko Tunezyjczycy kupują na suku lub w supermarketach. Kolejnym miejscem polowań na dobry towar jest medina Sousse, gdzie, poza Ramadanem, ciężko usłyszeć język arabski, jeżeli nie pochodzi od miejscowego sprzedawcy. To właśnie w różnych zakątkach tej starej części miasta ukryte są niewielkie piekarnie, oferujące świeże pieczywo, ciasta (choć wyglądają niezwykle apetycznie, nie przepadam za nimi ze względu na dodatek wody pomarańczowej) i ciasteczka. Gdzieniegdzie spotkać można maleńkie sklepiki z oliwkami różnej wielkości, fylfylem w specjalnej zalewie i cytrynami marynowanymi w soli. W lewym dolnym rogu mediny, tuż obok hali targowej, w której Tunezyjczycy kupują mięso, ryby, owoce morza, rzadziej też warzywa, rozłożyły się nowe kramy z żywnością. Poniżej, w pobliżu mięsnych jatek, przybyło stoisk ze świeżą miętą i zieloną pietruszką. W powietrzu unosi się duszący zapach mięsa i zieleniny, tak typowy dla tej części mediny, że zdążyłam się już przyzwyczaić. Czasem zajętych zakupami ludzi roztrąca sprzedawca słodkich bułeczek, któremu trudno przebić się przez tłum rachityczną dwukółką.

Przed Ramadanem ceny żywności nieznacznie idą w górę. My, jako restauratorzy, zwracamy na nie szczególną uwagę. Bardzo drogie są filety z kurczaka, kilogram kosztuje drożej niż w Polsce. Niemal nigdzie nie można dostać mięsa z indyka, baranina i wołowina jest z kolei dostępna w każdej ilości. W przypadku ryb i owoców morza zobaczyć można cały wachlarz cenowy: dostępne są zarówno te tanie jak i droższe, z górnej półki. Mimo nadchodzących  świąt i tak rzuca nam się w oczy to, że od ubiegłego roku jedzenie podrożało, z wyjątkiem może owoców i warzyw, tak wspaniałych i świeżych, że cieszy oczy sam widok.

Na tunezyjskich ulicach bardzo brakuje mi fanusów - zazdroszczę Egipcjanom tej pięknej tradycji i jednocześnie ubolewam, że jedyne lampy, jakie widzę np. w medinie Sousse to te zupełnie niezwiązane z ramadanową tradycją. Pojawiają się za to dekoracje bardziej pasujące do jakiegoś narodowego święta: czerwone chorągiewki z podobizną urzędującego prezydenta, girlandy z papierowymi flagami Tunezji w miniaturowej postaci. Tylko w niektórych miejscach wywieszane są makatki z Mekką albo cytaty z Koranu, ewentualnie lampki do złudzenia przypominające te choinkowe.
Mimo wszystko podoba mi się to przedświąteczne życie ulicy, uderza też analogia do polskich świąt: marketingowe nastawienie sprzedawców, zabieganie ludzi a w tym wszystkim atmosfera radosnego, ale i pełnego napięcia oczekiwania.

6 komentarzy:

  1. W Egipcie prawie wszystko odbywa sie w podobny sposob..przystrojenia domow owymi fanusami,lampkami choinkowymi-doslownie,wsrod ktorych w tym roku dominuja te w ksztalcie ksiezyca i gwiazdek,gdzieniegdzie widac zeszloroczne lampy-dosc charakterystyczne co czysta imitacja chinskiego lampionu,produkcji zreszta chinskiej ;)
    Ceny zarowno warzyw i jajek poszly znacznie w gore,kurczak i mieso takze ale jest to normalne podczas ramadanu,niestety najlepszego czasu dla handlarzy..co dziwne ludzie funkcjonuja normalnie,choc ramdan w tym roku przypadl w tak goracym okresie to naprawde pelna podziwu przygladam sie im jak funkcjonuja w takich warunkach..owsze, wieksze rozdraznienie ale co tu sie dziwic..kazdy dzien wyglada jak kazdy inny w roku,dopiero przed zapadnieciem zmierzchu zapada cisza,spokoj a ulice pustoszeja-najpiekniejszy moment calego ramdanu ;)

    OdpowiedzUsuń
  2. Hej.

    Równiez mam obecnie okazje ogladac reklamy, których motywem przewodnim jest Ramadan, bo to aktualnie na czasie. W TV, na bilboardach czy opakowaniach produktów. We wszystkich grafikach reklamowych widnieje ksiezyc. Wprawdzie to w innym kraju lecz co nieco do Tunezji podobnym.

    Zwrócilam uwage na reklame Coca Coli. Wszyscy co roku ogladamy jej emisje w Boze Narodzenie i kojarza jej klimat. Reklama Coca Coli z Ramadanem, mimo, ze dotyczy zupelnie innego swieta wydaje sie byc w podobnym stylu. Taka sama gra symboli ramadanowych jak i bozonarodzeniowych :)

    Reklamy towarzysza przy wieczornym posilku. Podobnie jak domownicy nakrywaja do stolu, tak samo robia bohaterowie tych reklam.
    Ramadan tez sie komercjalizuje i widze to po raz pierwszy.

    Przepraszam, ze ja glównie o reklamach, ale to przez zboczenie zawodowe ;))
    Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
  3. Mam identyczne odczucia, również rzucił mi się w oczy niemal identyczny z bożonarodzeniowym klimat reklam coca - coli, utrzymali nawet (przynajmniej w Tunezji, ale z tego co widzę w innych arabskich stacjach też) podobną kolorystykę i warstwę muzyczną :)

    OdpowiedzUsuń
  4. A w Syrii..piękne lampy nie tylko na ulicach ale i we wszystkich sklepach ..czy na suku...zadziwiające tak piękne.Reklamy także rzucają się w oczy od razu ale przede wszystkim to co kocham w Syrii najbardziej..pęd zadowolonych ludzi...

    OdpowiedzUsuń
  5. Hehe...fajne momenty uchwycilas na zdjeciach :)) Ten pan na drugim troche niechlujnie paraduje z brzuszkiem i papierosem (widac, ze to przed Ramadanem a nie w trakcie). A na trzecim dlubie w nosie!

    OdpowiedzUsuń
  6. poproszę owoce od Pana dłubiącego w nosie :D

    OdpowiedzUsuń